Geofysisch onderzoek – Het Blokhuis te Genemuiden
Begin januari 2020 heeft de SAWZ, op verzoek van de Stichting Vrienden van Oud Genemuiden, een grondradar onderzoek gedaan naar mogelijke resten van Het Blokhuis aan de Blokhuisweg. GT Eclipse uit Warnsveld heeft de radar gegevens uitgewerkt in opdracht van De Vrienden.
In 1521 veroverde Karel van Gelre Genemuiden. Karel had hier geen vredelievende bedoelingen mee want Genemuiden lag natuurlijk strategisch gelegen aan het Zwaartewater. Hierdoor kon Karel de handel over water van en naar Zwolle en Hasselt naar de Zuiderzee beheersen. Een jaar later gaf de Bisschop van Utrecht die heerste over dit gebied, Het Oversticht, George Schenk van Toutenburg opdracht Karel te verdrijven. Zijn leger werd echter in de pan gehakt en Schenk, gewond door een kogel aan zijn been, kon ternauwernood vluchten binnen de stadsmuren van Hasselt. Aan deze verwonding zou Schenk uiteindelijk 15 jaar later overlijden.
Aan de noordkant, net buiten de stad Genemuiden, bouwde Karel van Gelre daarom in 1527 een versterking. Het kasteel was dan ook een dolk in de rug van de Bisschop. Zo’n kasteel staat er niet 1-2-3. Het duurde dan ook ca. 30 jaar voordat het kasteel voltooid was met alle bijgebouwen. Hierna volgde een lange geschiedenis van plunderingen en belegeringen. In de 80-Jarige Oorlog zag Prins Maurits kans het kasteel te veroveren en om herhaling te voorkomen werd het vanaf 1580 afgebroken.
Na enkele honderden jaren raakte het kasteel in vergetelheid en werd er een begraafplaat, Het Blokhuishof, op aangelegd. Omdat er nog veel restanten en puin in de grond lag en vermoedelijk ook vanwege de hoge grondwaterstand, werd de begraafplaats flink opgehoogd. Dit is goed te zien op de foto van het AHN (Actueel Hoogtebestand Nederland) Nog weer later werd oostelijk daarvan de gemeentewerf ingericht. Deze werf is begin deze eeuw verhuist naar het industrieterrein. De herinrichting van dit gebied was aanleiding voor archeologisch onderzoek wat in opdracht van de gemeente door de archeologische dienst van de gemeente Zwolle werd uitgevoerd. Er werden daadwerkelijk restanten van het kasteel gevonden. muurresten gebouwd op palen. Vermoedelijk ging het hier om de toegangspoort. Een aantal van deze restanten, zoals een watergoot, zijn te bewonderen in het Historisch Centrum te Genemuiden. Bij rioolaanleg, wat exact op de lijn van de oostelijke muur was geprojecteerd, werden helaas veel resten gesloopt.
Omdat andere delen niet zijn onderzocht, vroeg de historische vereniging Genemuiden zich af of er nog meer restanten mogelijk aanwezig konden zijn. Een prachtig middel om dit te onderzoeken zonder te graven is het doen van onderzoek met een Ground Penetrating Radar. Hiermee kan non-destructief onderzoek worden gedaan. De SAWZ kan regelmatig hierover beschikken en er mee werken. Dit onderzoek is begin januari 20120 uitgevoerd. De gegevens zijn uitgewerkt door GT Eclipse uit Warnsveld. De resultaten van dit onderzoek laten op diverse locaties restanten zien van funderingsresten en/of puin. Met name onder de paden van de begraafplaats en ter plaatse van de oude gemeentewerf zijn restanten te zien. Door de vele regen was het Springerpark te nat om te belopen. De paar raaien die werden gelopen laten evenwel ook mogelijke restanten zien.
Het was bekend dat het kasteel gesloopt is. Stenen waren in die tijd vrij kostbaar dus de moeite waard voor hergebruik. Tijdens de sloop zal zeker materiaal in de grachten zijn gevallen. Het is aan te nemen dat dit is blijven liggen. een plattegrond uit die tijd blijkt verrassend nauwkeurig overeen te komen met de resultaten van de opgraving en het radaronderzoek. De plattegrond geeft geen invulling weer van het binnen terrein. Of met deze gegevens verdere invulling kan worden gegeven aan hoe het kasteel er uiteindelijk heeft uitgezien, zal verder onderzocht moeten worden.